VILLA WAALRE
Auteur: Marieke van den Dungen
Vanuit een rustige bosweg in Waalre sta je ineens oog in oog met een villa in wit beton die niet zou misstaan in de nieuwste James Bond film. “Niet alleen het ontwerp van deze villa – in vorm en afmeting – is spectaculair, maar vooral ook de uitvoering en de detaillering”, aldus Henk Oude Kempers, adviseur schoonbeton. Zowel het exterieur als het interieur is volledig uitgevoerd in spierwit beton. Door de eenvoud van het ontwerp roept dit een beeld op van Zwitserse architectuur.
Bij de keuze voor schoonbeton is ruwbouw meteen afbouw. Alle fouten en onvolkomenheden blijven als een litteken zichtbaar in het eindresultaat. Tijdens de uitwerking is door Russell Jones alles volledig uitgedetailleerd. Iedere hoek, iedere wand en elk detail is ontworpen op de maat van de plankenbekisting. En daarbij zijn, misschien wel net zo belangrijk, in de uitvoeringsfase hierop door de architect én opdrachtgever geen wijzigingen meer doorgevoerd. Deze villa laat zien dat schoonbeton van hoge kwaliteit in Nederland echt wel mogelijk is, indien de kwaliteitszorg vanaf het begin professioneel wordt opgepakt.
Ontwerpend vanuit de locatie heeft de architect voor de wanden van zowel het exterieur als het interieur gekozen voor een bekisting met ruwe houten delen van 150 mm breed. Daarbij zijn alle bekistingselementen gekalibreerd op een zuivere breedte. Om de gewenste ruwe afdruk van de houtstructuur in het beton te krijgen, is gekozen voor Siberische planken. Niet de kwaliteit of sterkte van het hout, maar de ‘oude’ Siberische zaagmachines hebben tot deze keuze geleid. Deze machines zagen de bomen tot minder gladde planken en dat leidt uiteindelijk tot de gewenste grovere structuur in het beton.
Eén van de succesfactoren van Villa Waalre zit volgens Henk Oude Kempers, adviseur schoonbeton in de keuze voor de lichte betonmortel. Bij de projectspecificaties is uitgegaan van de principes van CUR-100, klasse B1. De keuze voor wit cement (CBR Wit), de toevoeging van titaandioxide als witte kleurstof en de hoeveelheid fijne delen (180 l/m3) in de betonsamenstelling zijn daarbij essentieel. De uiteindelijke samenstelling is na diverse proefstorten vastgesteld.
Oude Kempers: “Het is niet de enig mogelijke samenstelling en ook geen standaard samenstelling voor wit beton, maar deze combinatie kwam het dichtst bij de wens – een zachte witte kleur – van de opdrachtgever en de architect”.
De schoonbetonwand laat direct na het ontkisten nog splinters zien van de grof gezaagde Siberische planken bekisting. Er vindt een nabewerking plaats van poetsen en schuren van de wand met esthetische mortel.
Door de keuze voor een hoogvloeibaar mengsel (geen zelfverdichtend beton) met een maximale korrelgrootte van 16 mm was het mogelijk om op haast ambachtelijke wijze te storten en mechanisch te verdichten. Iets wat het budget en de maakbaarheid van het ontwerp zeker ten goede zijn gekomen. Vanuit het ontwerp is er bij de bekisting gekozen voor een intensief patroon van centerpengaten waardoor de risico’s van storende lekkages tijdens het verwerken van de betonmortel beperkt zijn.
Door de keuze voor een hoogvloeibaar mengsel (geen zelfverdichtend beton) met een maximale korrelgrootte van 16 mm was het mogelijk om op haast ambachtelijke wijze te storten en mechanisch te verdichten. Iets wat het budget en de maakbaarheid van het ontwerp zeker ten goede zijn gekomen. Vanuit het ontwerp is er bij de bekisting gekozen voor een intensief patroon van centerpengaten waardoor de risico’s van storende lekkages tijdens het verwerken van de betonmortel beperkt zijn.
Om het wit schoonbeton gedurende het gebruik wit te houden, zijn tijdens het ontwerp al voorzorgsmaatregelen getroffen. Zo zijn alle gevels aan de bovenzijde voorzien van een aluminiumprofiel met een kleine overstek over de gevel. Hiermee wordt voorkomen dat er onnodig ‘vies’ water over de gevel stroomt. Schoonbeton heeft daarnaast altijd een finishing touch nodig. Hier is gekozen voor een afwerking van eenvoudig poetsen en schuren met een minimale hoeveelheid esthetische mortel. Zoals bij alle constructies het geval is, moeten ook de witte betongevels worden onderhouden. Ze worden periodiek gereinigd.
