Experimenteel beton

Onbeantwoorde vragen, extreme toepassingen en schijnbaar onmogelijke ideeën vormen de basis van de casestudies Experimenteel Beton. Het verkennen van de maakbaarheid van de steeds verder reikende fascinaties en ambities van ontwerpers en vormgevers is uitgangspunt van dit initiatief. Experimenteel Beton is vanaf 2016 een initiatief van de BFBN. In de jaren daarvoor was het Cement&BetonCentrum de initiator. Siebe Bakker, bureaubakker, is er vanaf het eerste uur bij en verzorgt de coördinatie. De resultaten van de jaarlijkse cycli worden getoond op de BouwBeurs respectievelijk vakbeurs Gevel (beide tweejaarlijks).

Prototyping

Experimenteel Beton komt voort uit het streven naar een meer intensieve, uitdagende en vruchtbare samenwerking tussen producenten van prefab beton en ontwerpers. Ze zijn zo opgebouwd dat de beoogde communicatie gericht is op de ontwikkeling van innovatieve, experimentele producten – in prefab beton.

Grenzen opzoeken

Experimenteel Beton wordt ingezet om een brede groep ontwerpers zowel van grote bureaus als van beginnende en kleine praktijken in dialoog te brengen met de betonindustrie. Gezamenlijk worden de grenzen opgezocht van materiaalsamenstellingen, productieprocessen, toepassingen en gebruik.

Presentaties 2016

Presentaties van Experimenteel Beton 2016 worden in aanloop naar de Bouwbeurs 2017 (6-10 februari, Jaarbeurs Utrecht) hier geplaatst. Vertrekpunt vormde het thema Mass customization.

Edities 2013 - 2015

Download de gebundelde hoogtepunten uit de editie 2013, gepresenteerd tijdens Gevel 2014. Tijdens Gevel 2015 zijn vier doorontwikkelde prototypes uit deze cyclus geëxposeerd: Pixelbeton, Levende Gevel, Akoestisch Beton en ESO Betondesign.

Pixelbeton

Ambitie
Sluitende hoekoplossing voor gevelelementen van Pixelbeton. Digitale ontwerptechnieken als inspiratiebron.

Techniek
Gerobotiseerde flexibele maltechniek, op basis van kunststof pixelstaafjes. De pixelstaafjes zijn in principe eindeloos herbruikbaar. Uitvoering in zelfverdichtend vezelbeton. Gelet op de economische haalbaarheid zijn de elementen horizontaal produceerd, dus met één vlakke zijde, het stortvlak. De hoekoplossing is het meest complexe onderdeel.

Potentie
Elk gevelelement kan uniek zijn. Zowel gesloten als meer transparante geveldelen. Mathematische en figuratieve gevelbeelden.

Team
Allard Schwencke en David Catala Miñana, architecten, atelier ASA Klaas Paul de Boer, architect, Team 4 Architecten
Hans Kaashoek, architect, Bakema Delft
Martijn Eikelenboom en Gert Westerink, experts betontechniek; betonindustrie De Veluwe

Levende Gevel

Ambitie
Groene gevel als ecosysteem, met architectonische kwaliteit. Integrale bouwkundige oplossing, nagenoeg onderhoudsvrij.

Techniek
Hemelwater stroomt gedoseerd over de gevel, door een patroon van geulen en plantvakken. De plantenselectie is gebaseerd op locatie, gevel-oriëntatie en biotoopcondities. Andere uitsparingen bieden verblijfsruimte voor vleermuizen. Ter plaatse van de watervoerende geulen is de bioreceptiviteit bevorderd door toepassing van tufsteen als toeslagmateriaal. Speciale aandacht is nodig voor bestandheid tegen vorstschade en wortelgroei. Sustainability en levensduur stellen tegenstrijdige eisen. Verschillende beton-samenstellingen zijn nodig binnen één constructief betonelement.

Potentie
Groene gevels als zinvolle bijdrage aan biodiversiteit, tegelijkertijd een overtuigend architectonisch gebaar. Integratie van constructieve, bouwkundige en ecologische functies.

Team
Allard Schwencke, architect, Atelier ASA
Victor Retel Helmrich, architect-ecoloog
Lucine Blankert, architect
Kurt Goris, expert betontechniek, Verheyen Beton

Akoestisch Beton

Ambitie
Geluidabsorberende betonpanelen met esthetische kwaliteit.

Techniek
Optimalisatie van vorm, dimensies en vulling van de sleuven en kanalen in het beton op basis van akoestisch onderzoek. Experimentele proefstukken zijn getest in de nagalmkamer. De geluidabsorptie is maximaal in het frequentie-spectrum van spraakgeluid: aw = 0,5

Potentie
Toepassing in wanden en plafonds; bijvoorbeeld restaurants, klaslokalen, terminals, stationshallen. Integratie van installaties voor verlichting, klimatisering en brandveiligheid.

Team
Dirk Jan Postel, architect; Kraaijvanger
Adam Foxwell en Philo Heijnen, experts akoestiek; Arup

Theo Scheers, expert akoestiek; Peutz
Werner Hulstaert, expert betontechniek; Decomo

ESO Betondesign

Ambitie
Architectonische vormgeving van draagconstructies, geïnspireerd door de natuur en digitale ontwerptechnieken.

Techniek
Topologische optimalisatie van de constructieve vorm, door Evolutionary Structural Optimisation (ESO). Architect en constructeur bepalen letterlijk en figuurlijk de 'box'; de software vindt daarbinnen de optimale vorm met minimaal materiaalvolume. Ook productietechnische randvoorwaarden kunnen worden meegenomen. Ontwerpdata worden geëxporteerd als input voor de malproductie. Een freesrobot produceert de mal door frezen in hardschuim. Deze wordt afgewerkt met een coating die hechting aan beton voorkomt. Uitvoering in ultra-high performance concrete (UHPC), versterkt met staalvezels.

Potentie
Versmelting van architectuur en constructie; integraal ontwerp.

Team
Peter Heideman, architect; Movares
Theo Salet, hoogleraar constructief ontwerpen, TU-Eindhoven,
Joey Janssen en Jasper van Alphen; studenten TU-Eindhoven
Wim Rongen, expert betontechniek; Geelen Beton