100+ Experimenteel Beton

Het thema 100+ van het Experimenteel Beton is gericht op de buitengewone levensduur van beton. Het goed gemaakte, hedendaags beton gaat zonder problemen en met gemak - heel duurzaam - meer dan 100 jaar mee. In de brainstorm en daaropvolgende traject voor de uitwerking van de ideeën gingen ontwerpers, makers en gebruikers aan de slag om deze kwaliteit optimaal in te zetten. De brainstorm en terugkomdag vonden plaats in 2024, de eind objecten werden getoond op de bouwbeurs 2025.

Het blijven gebruiken van objecten, constructies en gebouwen is de meest duurzame wijze van gebruik. Deelnemers werden uitgedaagd om met oplossingen te komen waardoor betonelementen zo lang mogelijk een functioneel leven behouden. Inspiratie kan komen van systeem oplossingen tot detail en resulteren in objecten voor gebouwen tot meubels en details.

Remontabel stapelen

Voor objecten om lang mee te gaan, is het een goed idee om ze remontabel te detailleren. Het idee ontstond om dit te doen met magneten. Door magneetjes in de hoeken van kubussen in te storten, kunnen ze gekoppeld en weer ontkoppeld worden zonder schade aan te brengen en zonder dat er zichtbare koppelingen zijn.

Het ontwerpteam bedacht conische elementen die makkelijk te lossen zijn om de kubussen lichter te maken. Het was nog een aardig puzzelwerk om een mal te maken voor de elkaar snijdende conische vormen. Na wat puzzelen passen de mal elementen perfect in elkaar, ze zijn gemaakt van 3D-geprint kunststof. De verschillende grootte gaten kunnen worden ingezet om een patroon op de wand te creëren.

Mooi oud worden

In de brainstorm kwam al snel het thema van mooi verouderen naar voren: vuil en lekstrepen worden over het algemeen niet gewaardeerd, hoe kan dit worden voorkomen of: hoe kan dit juist bewust ingezet worden? Door verschillende metalen op strategische plaatsen of volgens patroon in te storten, ontstaan er lekstrepen van verschillende kleuren. Door het beton te profileren kan het lekwater gestuurd worden.

Helaas was er onvoldoende tijd na het fabriceren van de modellen om ze voldoende lang buiten te zetten en de resultaten te bekijken. Het idee is duidelijk getoond.

Één worden met de natuur

Een andere vorm van mooi verouderen is het opnemen in de natuur. Oppervlakken die opgenomen worden in de natuur moeten zelf een wat ruwer karakter hebben om de natuur de mogelijkheid te geven eraan te kunnen hechten. Hier is op verschillende manieren uitwerking aan gegeven.

Met kinetisch zand is een mal talloze malen en met steeds verschillende oppervlakken of vormen her te gebruiken. De eerste proeven resulteerden in zeer strakke conische vormen op een vlak, zoals kinderen vormpjes drukken in het zand. Omdat beton (en zeker zelfverdichtend beton) de vorm van de mal exact overneemt, gaf dit een strak uiterlijk. In een volgende variant is er wat ruwer met de vorm in het zand omgegaan en een mengsel toegepast met minder cement, waardoor er een grovere textuur ontstaat. Deze oppervlakken sluiten meer aan bij een natuurlijke impressie. 

Takkenstructuur

Een ander idee ontstond vanuit het elektrocuteren van een houten mal, waardoor er een soort bliksemschicht in het hout gebrand wordt. De ontwerpers waren zeer benieuwd of dat effect in het beton eruit zou komen te zien als een soort takkenstructuur. Helaas werd er geen expert gevonden die het elektrocuteren zou kunnen uitvoeren. In plaats daarvan is er gewerkt met takken in de mal. In het ene geval werden de takken met plastic bedekt, in het andere geval blijven de takken in het beton vastzitten, en zullen gaan verweren of natuur uitnodigen eraan te hechten.

Transparant

Kan een dicht materiaal als beton ook kant-achtig transparant overkomen? Een schuimbeton waarbij de schuimbellen heel groot zijn? Door een mal te vullen met plastic zakjes gevuld met water of zand, ontstaan er minimale invulling met beton. Hierdoor ontstaat een heel transparante ‘gatenkaas’ waar natuur zich goed in kan hechten. Toepassing als tuin-afscheiding of voorzetgevel zijn besproken opties.

Dorische ballonkolom

Vaak is er constructief op hogere verdiepingen een kleinere doorsnede nodig voor de kolommen, maar vanwege de kosten voor variatie in bekisting wordt dat meestal niet uitgevoerd. Wanneer in de bekisting ballonen langs de rand worden gezet, die meer of minder lucht kunnen bevatten, kan er een flexibele mal gecreëerd worden. Ook het midden van de kolom kan op die manier meer of minder uitgehold worden, net wat er nodig is. Om de productie te vergemakkelijken en voor de hanteerbaarheid is er voor het model overgestapt op schijven van de kolom.

Experimenteel beton

Experimenteel beton is een initiatief van Betonhuis Constructief Prefab en wordt uitgevoerd door Siebe Bakker van bureaubakker. Drie leden van Constructief Prefab (Westo Prefab Betonsystemen, Geelen Beton en Bruil Prefab) werkten de ideeën uit tot modellen die tentoongesteld werden. Ontwerpers die deelnamen: Archidix, Studio Komma, Arman Kayhan Architecten, Croonen Architecten, Blankert Architecten, Luc Engelhard en Appel Architecten.