Flinterdun ultra-hogesterktebeton van woongebouw The Line

Auteur: Cindy Vissering

De identiteit van woongebouw The Line wordt bepaald door een ragfijn gevelraster dat als een voile rondom het hoofdvolume is geplaatst. De 6 cm dunne balkonranden van de buitenruimtes zijn verticaal verbonden door middel van 880 superslanke betonkolommen. Orange Architects werkte voor het ontwikkelen van deze elementen uit innovatief ultra-hogesterktebeton al in een vroeg stadium samen met de betonproducent.

Voile rondom

The Line kenmerkt zich door een alzijdige oriëntatie met de doorlopende veranda’s rondom. Het raster van dunne kolommen vormt een transparant privacyscherm. Mede hierdoor en door de expressieve afgeronde detaillering van de onderkant van de balkons, lijken de buitenruimtes een voortzetting van het interieur. De bewoners hebben hierdoor een gevoel van privacy ondanks de grote raampartijen.

Jeroen Schipper van Orange Architects zegt hierover: "We wilden geen high-tech raster, maar een steenachtige, aaibare uitstraling voor het gebouw en kwamen voor de dunne balkonplaten en kolommen terecht bij het hogesterktebeton, een innovatief materiaal. Samen met producent Hi-Con Nederland hebben we de elementen specifiek voor dit gebouw ontwikkeld".

Hogesterktebeton

Hogesterktebeton of ultra-hogesterktebeton (uhsb) verleent de hoge sterkte doordat het mengsel anders is samengesteld. Fundamenteel voor uhsb is de korrelpakking, wat wil zeggen dat de korrelgrootte van de verschillende componenten elkaar perfect aanvullen, zodat een zeer dicht en compact materiaal ontstaat. Ter vergelijking: het poriegehalte van gebruikelijk constructief beton ligt rond de 10-12%; uhsb heeft een poriegehalte van 1-1,5% en is daarmee vergelijkbaar met keramiek.

Het voordeel daarvan is dat het ondoordringbaar is en dus minder vuil opneemt.

Traditioneel beton heeft een druksterkte van 20 tot 65 N/mm² (MPa). Ultra-hogesterktebeton heeft een druksterkte van 150 tot 200 N/mm². Hogesterktebeton ligt daar tussenin. In dit project is de eindsterkte berekend op 185 N/mm². Omdat met deze sterkte slanker geconstrueerd kan worden, wijkt de dekking op de wapening af van de voorschriften. De dekking is normaal 20-25 mm, hier slechts 10 mm. Met tests, onderzoek en ervaring uit eerder werk kan aangetoond worden dat dit mogelijk is doordat het zeer compacte beton veel minder snel carbonateert, en de wapening goed beschermd is tegen corrosie.

Verjonging balkonplaat

De balkons zijn bevestigd via een Isokorf-constructie aan de in het werk gestorte vloer. Bij de aansluiting is het moment en de dwarskracht het grootste en is er een hoogte (of dikte van de plaat) nodig. Al snel kan de dikte van de plaat gereduceerd worden tot 6 cm aan het uiteinde.

De balkons zijn verticaal gestort, waarbij de bevestiging de stortzijde is.

De afwatering van de balkons is naar randen toe. Een waterhol is hier van groot belang, anders loopt het hemelwater via het balkonplafond naar de gevel terug. Wanneer het flink regent vormt zich nu een watergordijn langs de rand van het balkon.

Slanke kolommen

De kolommen zijn liggend gestort, de stortzijde zit naar de binnenkant van het gebouw. Door een wisseling van grondstoffenleverancier bleek dit mengsel iets donkerder uit te vallen. Met toevoeging van meer titanium was het niet mogelijk dit op te heffen (er zat al titanium in het witte cement). Omdat in het schema van balusters en kolommen de tint van de balusters op het monster afgestemd was, zijn de kolommen aan de bekiste drie zijdes voorzien van een gekleurde coating.

De kolommen hangen vanaf de bovenkant, daardoor kon de aansluiting aan de bovenzijde strak zijn, daar kijk je immers, als je vanaf straatniveau omhoog kijkt, het meest tegenaan. De tolerantie is aan de onderzijde genomen, daar is alleen een profiel nodig om de kolom op zijn plek te houden.

Centraal gelegen

The Line ligt in het dynamisch woon-werkgebied Overhoeks in de nabijheid van stedelijke functies en de binnenstad. Het gebouw met 72 huurappartementen bevindt zich op de noordoever van het IJ, tegenover het Centraal Station van Amsterdam. Gebouwen en stedelijk groen wisselen elkaar af in een campusachtige opzet, waarmee een aantrekkelijke, gevarieerde woonomgeving ontstaat.

Het gebouw staat iets opgetild van het maaiveld, op een ondergrondse parkeergarage, die doorloopt onder de binnentuin. Omdat het een dichtbebouwd gebied is, is het behouden van voldoende daglicht op straatniveau en voor de onderste woningen van belang. Hiertoe springen de bovenste lagen naar achteren en ontstaat er een luifel, die geaccentueerd is door er cirkels uit te snijden

Duurzaam bouwen

Minstens zo bijzonder is de duurzame materialisatie van The Line, waardoor het de tand des tijds goed zal doorstaan. Het gevelmateriaal kan op termijn worden gedemonteerd en gerecycled. De woningen zijn aangesloten op een collectieve warmtebron, opgewekt met een WKO-installatie – die verkoelt in de zomer en verwarmt in de winter. Daarnaast draagt de collectieve tuin bij aan biodiversiteit en het welzijn van de bewoners.