Beton voor optimale akoestiek

Auteur: Barbara Heijl

Gedurfde architectuur in beton is niet alleen voorbehouden aan metropolen, dat bewijst het Duitse dorpje Blaibach. Het nieuwe concertgebouw midden op het dorpsplein, is slechts gedeeltelijk bovengronds zichtbaar. De massieve gevel, waarin op innovatieve wijze granieten breukstenen zijn verwerkt, lijkt te zweven boven een trap. Deze leidt naar een adembenemende concertzaal van onbehandeld, schoonbeton met een uitmuntende akoestiek.

Handwerk en vakmanschap

De granieten breukstenen in de buitengevel van het concertgebouw zijn niet traditioneel gemetseld maar zijn opgenomen in een laag beton. Aan de bovenzijde van de panelen zijn daarbij stalen profielen ingestort, ten behoeve van de ophanging. Door de breukstenen op deze manier te verwerken kon op de millimeter precies gewerkt worden.

Compositie in beton

Vanaf het dorpsplein leidt een trap naar beneden. De concertzaal is namelijk ondergronds gelegen. De ruimte is ongebruikelijk van vorm. Wanden en vloeren lijken gevouwen als origami. Het beeld wordt gedomineerd door brede, elkaar overlappende stroken beton.

Autofabrikant

Omdat extreme precisie nodig was voor het maken van de bekisting voor het schoonbeton, heeft de architect autofabrikant Gföllner uit Oostenrijk gevraagd de bekisting te leveren. Het bedrijf heeft een 3D-model omgezet in een betonplex bekisting met houten ribben. Ook het leidingwerk van elektra en vloerverwarming is in de bekisting geïntegreerd.

Akoestiek leidend

De complexe vorm van het beton in de concertzaal is bijna letterlijk voortgekomen uit het rapport van akoestisch expert Müller-BBM. Bovendien heeft de firma Fleischmann & Zankl een speciaal type beton voor dit project ontwikkeld met verbeterde akoestische eigenschappen. In het beton zijn korrels foamglas toegepast, afkomstig van gerecyclede flessen. Het zogenaamde lichtbeton (druksterkte circa 15 N/mm²) is zodanig samengesteld, dat de hoge tonen door het harde betonoppervlak worden gereflecteerd en de middelhoge tonen door de poreuze open structuur van dit toeslagmateriaal juist worden geabsorbeerd. Alleen voor de absorptie van lage tonen zijn speciale boxen opgenomen, verholen achter het beton en onder de rijen stoelen van het publiek.

Dat mensen denken dat hout betere akoestische eigenschappen heeft, is volgens de architect een vooroordeel en meettechnisch onjuist. In ieder geval zijn de concerten in Blaibach uitverkocht en zijn de recensies over de akoestiek lovend.