Meanderende muze

Auteur: Foka Kempenaar

Ruwe, antracietkleurige betonnen geveldelen die prachtig contrasteren met spierwitte en supergladde betonnen balkons. Samen vormen ze de opvallende betonnen schil van The Muse. Een van de nieuwste blikvangers van Rotterdam. Een luxe woontoren, die bovendien in het oog springt door de opvallende knik in het ontwerp.

The Muse bevat in totaal 94 appartementen, in verschillende uitvoeringen. In de onderbouw vind je havenappartementen, een residentiële entree, commerciële ruimten, een parkeergarage, een fietsenstalling en privébergingen. Op de vijfde verdieping gaat de onderbouw over in de knik. Een schuin gedeelte, dat doorloopt tot en met de achtste verdieping. Hier vind je luxe appartementen met dakterrassen tot wel 190 vierkante meter. Vanaf de negende verdieping beginnen de torenappartementen, die naar boven toe steeds groter worden. Het letterlijke hoogtepunt zijn vier penthouses op verdieping 22 en 23. De grootste, met oppervlakten van ruim 200 m², hebben een inpandige patio en panoramisch uitzicht.

Iconisch ensemble

Woontoren The Muse vormt een iconisch ensemble met de CasaNova, het 110 m hoge ‘buurgebouw’. Beide zijn in een gezamenlijk traject ontworpen door het Rotterdamse Barcode Architects. De gebouwen vormen een architectonische eenheid, en hebben tegelijkertijd ieder een unieke signatuur. Waar The Muse een eigen identiteit heeft door een opvallende knik in de gevel, ‘beantwoordt’ het tegenoverliggende CasaNova deze beweging met een eigenzinnige driehoekige vorm en opvallend slanke taille.

De woontorens zijn bovendien letterlijk met elkaar verbonden. Vanuit praktisch oogpunt, maar ook vanwege sociale motieven. Zo verbindt een gezamenlijke parkeergarage beide gebouwen in de plint. Op de realisatie hiervan is tijdens de bouw van The Muse voorgesorteerd, door onder dat pand alle hellingbanen te situeren. Hierdoor wordt onderin de CasaNova alleen de lus van rijbaan verlengd.

Om ook op sociaal vlak meerwaarde te creëren voor beide torens, is de architect op zoek gegaan naar een kritieke massa qua bewonersaantal. Het resultaat is een 1.500 m² daktuin, die als sociale ontmoetingsplek dient voor de 200 huishoudens die de woontorens samen huisvesten. Deze bevindt zich op de vijfde verdieping, vanaf het gedeelte waar The Muse afbuigt. Hier vind je tevens collectieve functies, zoals een huismeester en hotelkamers voor gasten. ‘Buurman’ CasaNova biedt bovendien openbare werkruimtes en een fitnessruimte.

Tunnelbouw en sandwichgevels

De eerste negen woonlagen van The Muse zijn gerealiseerd met wanden en breedplaatvloeren. Voor het schuine gedeelte is een stalen constructie gemaakt, met daarop enorme elementen van architectonisch beton, van maar liefst drie tot zeven ton per stuk. Deze zijn in één keer geplaatst met speciale zuignappen. De toren is getunneld met toepassing van koude gietbouwbeton, in een cyclus van zes dagen per verdieping. Daarbij zijn de verdiepingen in één keer wind- en waterdicht gemaakt. De zijgevels konden vervolgens ook in één keer worden aangebracht. Hiervoor is gewerkt met complete sandwichgevels. De glazen puien, waarvan sommige bijna acht meter lang zijn, zijn net als de betonelementen in één keer geplaatst.

Schaakbord

Aan de buitenzijde van The Muse vormen de antracietkleurige betonnen gevelplaten samen met spierwitte balkons een soort meanderend schaakbord, zorgvuldig om het gebouw gevouwen. Een contrast dat nog eens wordt versterkt door het verschil in oppervlak: de antracietkleurige delen zijn ruw, terwijl de balkons juist zeer glad zijn van afwerking.

Antraciet en beton blijken in de praktijk een lastige combinatie. ‘Eigenlijk iedereen die wij spraken, zei dat het de moeilijkste kleur is om te maken’, vertelt Tim Brans, projectarchitect.

Gebruik je voor de kleur voornamelijk pigmenten, dan is de kans groot dat deze na verloop van tijd verbleekt. Daarom hebben de betonspecialist Decomo (Belgisch ontwerper en producent van geprefabriceerde elementen in architectonisch beton) en de architect in dit geval vooral gekeken hoe ze de donkergrijze kleur dat het toeslagmateriaal graniet van nature heeft, zo goed mogelijk naar voren konden halen.

Om de juiste samenstelling voor de antracietkleurige geveldelen te realiseren, zijn vele tests gedaan met diverse toeslagmaterialen, en monsters heen en weer gestuurd. Uiteindelijk is de juiste tint gevonden door te zuren: nadat het beton uit de kist komt, giet je er zuur overheen om de toplaag uit te bijten (red.: deze methode wordt in Nederland niet meer toegepast). Zo haal je de cementhuid van het beton af, waardoor de kleurbepalende toeslagstof tevoorschijn komt. Bovendien zorgt dit voor extra glimmertjes wanneer de zon op de gevels schijnt, doordat zandsteentjes ook meer zichtbaar zijn aan het oppervlak.

Waterafstotend en lichtdicht

De balkons moesten spierwit worden en het zwart op het gebouw met een doorgaande, meanderende lijn doorbreken. Om die extra witte tint te verkrijgen, is door producent Geelen Beton wit cement toegevoegd. Bovendien zijn alle balkons bewerkt met een hydrofoberingslaag. Hierdoor reageert de laatste kalk in de toplaag van het balkon, en zorgt voor extra uitharding. Daardoor wordt het beton waterafstotend, en voorkom je lelijke vlekken door vuil en vocht.

De balkons zijn vanwege hun omvang gemaakt met aan elkaar gestorte delen. De naden daartussen zijn al in de fabriek dichtgemaakt met ingestorte rubbers. Een idee van de architect, om te voorkomen dat wanneer ’s avonds het licht aan is in een appartement, je geen storende lichtstrepen op de plek van de naden ziet. De bovenzijde - het loopvlak - van de balkons kon wat ruwer blijven, omdat hier bij elke woning dezelfde luxe terrasplanken op zouden worden bevestigd. Daarom zijn de balkons andersom gestort: de onderzijde is de kistzijde. Brans: ‘Als je nu omhoogkijkt zijn alle zijkanten en onderzijden daardoor superglad, wat het beoogde vloeiende beeld weer versterkt.’

Parkeergarage met plantenbakken

De verspringende balkons zorgen ervoor dat de meeste appartementen een dubbelhoge buitenruimte hebben. Prettig voor de bewoners, die zo ook een diagonale zichtrelatie met de buren hebben.

Een deel van de gevel van The Muse, in de onderbouw aan de Wijnstraat-zijde, verhult de parkeergarage en bergingen. Om een ‘lelijke’ blinde gevel te voorkomen, is de buitenzijde van deze garage verfraaid met een glasgevel. Bovendien is het zwartwitte patroon van de bovenliggende geveldelen en balkons doorgezet naar beneden, door in plaats van balkons witbetonnen plantenbakken aan te brengen. Hierdoor is het plaatje van The Muse compleet, en heeft deze ‘dame’ volgens de architect ‘misschien wel de fraaist versierde parkeergarage van Rotterdam.’