Koraalrood beton

Barbara Heijl - december 2017

Rode ‘tentakels’ van organisch gevormd beton bedekken de gevel van het accommodatiecentrum in Banyuls sur Mer. Het gebouw biedt tijdelijk woonruimte aan wetenschappers uit de hele wereld, betrokken bij oceanografisch onderzoek. De gevel refereert aan de maritieme functie van het gebouw. Het alomvattende betonraster, gebaseerd op hoornkoraal, bevat opvallend weinig herhaling. De elementen waaruit de compositie is opgebouwd, zijn op de bouwplaats gefabriceerd.

Maritieme betrekkingen

Het rechthoekige bouwblok met golvende betonnen gevel maakt deel uit van het Observatoire Oceanologique de Banyuls sur Mer. Het gebouw heeft zes verdiepingen, met op de onderste twee verdiepingen de algemene voorzieningen en vierenzeventig appartementen erboven.
Het gebouw springt in het oog door de afwijkende gevelstructuur. Het betonnen raster is bijna nergens onderbroken en loopt door, voor gevelopeningen langs. Op de eerste verdieping is echter een uitzondering gemaakt voor het restaurant. Hier hebben bezoekers een panoramisch uitzicht.

Constructie van beton

De hoofddraagconstructie bestaat uit beton. De vloeren liggen op overstek, zo zijn rondgangen van 1,5 m breed gevormd. Twee kernen en een centrale wand dienen als stabiliteitsvoorzieningen. De gevels met de entreedeuren van de studio’s zijn dragend. Ter plaatse van het restaurant zijn dragende wanden vervangen door lijvige kolommen en schijven. Op de vloeren van de rondgangen na, zijn in het gebouw breedplaatvloeren toegepast. Overige elementen zoals wanden, balken en kolommen zijn in het werk gestort.

Non-repetitief

Het ontwerp van het betonraster is gebaseerd op hoornkoralen. Vanuit prototypes volgden tien basisvormen, waarvan houten dummy’s zijn gemaakt. Een plaatselijke scheepsbouwer heeft van deze contramallen twintig glasvezel mallen gemaakt, van iedere vorm ook het spiegelbeeld. Alle gevelelementen zijn op de bouwplaats gestort. Iedere betonnen streng is 110 mm dik en bevat een centraal geplaatste staaf wapeningsstaal. De strengen zijn steeds in andere volgorde gecombineerd, zodat een afwisselend gevelpatroon is verkregen.

Plaatsen gevel

De strengen zijn tot modules samengevoegd, voordat ze zijn geplaatst. Een module bestaat uit drie à vier strengen, met stalen stekeinden bevestigd aan een korte onder- en bovenbalk. Nadat de traditionele bekisting van de vloeren was geplaatst, zijn de modules stuk voor stuk gesteld en ingegoten. Eerst zijn de stekeinden van de onderste randbalk aan de module ingestort in de vloer. Pas na het stellen van de module erboven werden de stekken van deze twee modules ingestort in de volgende vloer.

Gekleurd en bestendig

Het toegepaste beton heeft een specifieke samenstelling (klasse XS1) voor gebruik in een maritieme omgeving. Het gekozen betonmengsel is zelfverdichtend en is in de massa gekleurd met oker pigmenten en oxiden. Er zijn bewust geen maatregelen genomen om kleurverschillen tussen verschillende storts te voorkomen, omdat nuanceverschil in kleur onderdeel uitmaakt van het gevelconcept.

Een golvende koraalstructuur zonder repetitie, is vertaald naar een maakbare gevel in rood beton. Het accommodatiecentrum is daardoor onmiskenbaar.