Contrastrijk spel in schoonbeton

Auteur: Cindy Vissering

Aan de rand van de Scheveningse Boulevard wordt een grijze betonnen band met het duin van het Noordelijk Havenhoofd opgetild en daaronder buigt een gecanneleerde antraciete betonwand de entree van de nieuwe parkeergarage in. De grijze rand met natuurlijke glooiing houdt het nieuwe duin bovenop de parkeergarage tegen. Dat is het beeld dat de architecten van Team V en Queeste voor ogen hadden en zo hebben weten te realiseren met zorgvuldig en specialistisch werk van de uitvoerende partijen.

Facetten versus gebogen vorm

De betonnen wand leidt met gebogen vorm de entree binnen en tegelijkertijd wordt de grijze betonrand steeds hoger opgetild tot maximaal 4,5 meter. Het duin, dat later weer deels over de 840 parkeerplaatsen tellende parkeergarage geplaatst wordt, werd eerst helemaal afgegraven, bestaande uit 130.000 kubieke meter duinzand. De wand werkt straks als keerwand tegen het duin. Aan de duinzijde kan de bekisting daarom wat eenvoudiger ingezet worden met facetten, met uitzondering van de bovenste rand van ongeveer 30 cm.

Aan de voorzijde van de wand van schoonbeton worden in de facetten van de één meter brede bekistingspanelen inzetten geplaatst: cassetten die de verlopende bochtstralen opvangen en zorgen voor een gladde ronding. Dit wordt ook aan de achterzijde bij het hoogste deel van de wand gedaan, deze is immers deels zichtbaar boven het duin uit. Voor het lagere, donkere deel van de wand aan de voorzijde wordt in de cassettes een profileringsmat bevestigd met de cannelures. De architecten wensten een natuurlijke profilering met afwisselende breedtes en dieptes, als abstract beeld van het duingras erboven. De gewenste profilering week af van de beschikbare standaard structuurmatten van NOEplast en werd speciaal op maat gemaakt voor dit project. De matten zijn vervaardigd van polyurethaan dat weliswaar meegeeft, maar nog steeds zorgvuldigheid vraagt bij het ontkisten.

Mock-up wand

Zoals altijd is het verstandig om bij schoonbeton eerst een proefopstelling te maken – hier door de gemeente verplicht gesteld -, waarna er eventuele verbeteringen kunnen worden afgesproken. Het lastige in dit project was de aansluiting van de donkere betonwand voorzien van de cannelures met het strakke, rondlopende grijze beton erboven. Er was hier een sprong van 100 mm voorzien. Voor een strakke scheidingslijn werd er een hoogtelat op de bekisting bevestigd, die werd weggehaald toen het grijze beton aan de beurt was. Om te voorkomen dat er spetters van het donkere beton op het bovenste deel van de bekisting kwam (en dus donkere vlekken op het grijze betonoppervlak), had men aan de hoogtelat een folie bevestigd. Deze werd samen met de lat verwijderd.

Zorgvuldig werk

Het antraciete beton werd in lagen van 50 cm gestort en direct verdicht. Het tempo waarmee wordt gestort is daarbij van groot belang voor het eindresultaat. Gaat het te rustig dan bestaat de kans op kleurverschil, gaat het te snel dan kunnen veel luchtbellen aan het oppervlak zichtbaar worden. Hierbij werd gebruik gemaakt van een speciaal betonmengsel dat al bij het storten een hoge stijfheid bereikte, zodat de juiste snelheid van storten mogelijk werd.

Om het profiel goed te kunnen lossen, ook al is het profiel lossend gedetailleerd (loopt taps toe), werd er een extra dikke vorm van plantaardige bekistingsolie toegepast. Het bovenste gladde gedeelte vraagt om een ander type, water gedragen, plantaardige bekistingsolie die ervoor zorgt dat het beton mooi glad en gelijkmatig zonder luchtbellen de kist uitkomt. Net als de mock-up werd de uiteindelijke entreewand vier dagen na de laatste stort in één keer ontkist om ook hier verkleuring te voorkomen.

Onderdeel groter project

De parkeergarage loopt onder een aantal percelen door, bovenop het duin komen een aantal paviljoens en naast het duin nog een serie gebouwen met appartementen met commerciële plint. De projectontwikkelaar coördineert de werkzaamheden voor verschillende opdrachtgevers, de eigenaren van de verschillende percelen. Gezamenlijk heeft men gekozen voor één grote parkeergarage die door de verschillende partijen en bezoekers gebruikt wordt.

Dit project is een belangrijk onderdeel voor het succes van het Noordelijk Havenhoofd, een gebiedsontwikkeling die enige jaren geleden is gestart met de bouw van het Inntel hotel op de kop van het havenhoofd.

De gemeente heeft voor dit gebied een beeld-kwaliteitsplan opgesteld en een kwaliteitsteam dat dit coördineert en bewaakt, naast de reguliere beoordeling vanuit de welstand. “Het idee om de entree van de parkeergarage in een vloeiende lijn in het nieuwe duinlandschap boven de parkeergarage te integreren werd heel goed ontvangen bij alle betrokken partijen,” licht Thomas Harms van Team V toe.

Industriële achterzijde

De gevel aan de achterzijde bestaat, naast vluchtuitgangen voor voetgangers, vooral uit toegang tot de techniek en bevoorrading van de bovengelegen duinpaviljoens. Achter deze gevel zijn alle installaties geplaatst. Deze zijde is opgebouwd uit prefab betonpanelen met een strak industrieel vooruitstekend kader. Dit geeft een antwoord op de industriële omgeving, met onder andere de bestaande visafslag.

Licht, lucht en zicht

Elementen die van belang zijn voor een parkeergarage is het overzicht en voldoende licht en ruimte. Dat is in dit project goed gelukt. Beton is in alle onderdelen terug te vinden: de grondkerende wanden, kanaalplaatvloeren en de bijzondere wokkel als hellingbaan. “Ondanks het industriële karakter wilden we de binnenruimte menselijk maken met veel licht en transparantie” vertelt Roland Hoekstra van Queeste. “Dit komt vooral tot uitdrukking in het ruime gebruik van glas in het hoofdtrappenhuis en de vluchttrappenhuizen. Daarnaast is de garage goed verlicht en zijn er lange, open zichtlijnen”.