Sfeerbeeld: cultuur - 3D-sculptuur

Met de stap van 2,5-dimensionaal naar 3-dimensionaal ligt de nadruk meer op de vorm en minder op de textuur. Het element wordt een object op zich, een sculptuur. Zo worden de plastische vormmogelijkheden van beton maximaal benut. Het materiaal is niet gebonden aan een specifieke vormentaal of vocabulaire. Referenties of associaties kunnen klassiek, barok of modern zijn; robuust, slank of filigraan. De vloeibare betonmortel vult de mal en neemt de vorm over. De aard van het betonoppervlak is niet dominant; de vorm bepaalt de expressie, tekent de sfeer. Sculpturale vormmogelijkheden zijn bijvoorbeeld buigen, draaien, knikken, vouwen, plooien.

Vrije driedimensionale vorm

Voor het realiseren van complexe, vrije driedimensionale vormen in beton zijn mallen nodig die het gewenste ontwerp nauwkeurig kunnen reproduceren. Computergestuurde freesmachines zijn in staat 3D-ontwerpen exact te realiseren in bijvoorbeeld MDF- of polystyreenblokken als moedermal. De betonmalbekleding kan bestaan uit een laag kunststof, een rubber of door van de moedermal rubber afgietsels te maken. Ook is het mogelijk om een mal 3D te printen.

Eigenzinnige objecten van beton noodzaken tot een bijzondere inspanning op het gebied van bekisten. Het unieke karakter zal doorgaans inzet van ambachtelijk vakmanschap vergen. Capaciteit, tijd en geld zijn nodig. De eventuele repetitie van objecten zal bepalend zijn voor de methode van bekisten. Bij voldoende seriegrootte kan een op maat gemaakt stalen bekisting rendabel zijn.

Complexe vormen vragen ook om een doordacht stortplan. Risico’s van onvoldoende vulling en verdichting kunnen worden beperkt door de keuze van een zeer vloeibare mortel.

Wanneer de techniek van 3D-printen van beton wordt toegepast, zijn er vrije vormen zonder bekisting te realiseren. De 3D-betonprinter legt het materiaal daar waar het nodig is. Zie ook de links onderaan de pagina om hierover meer te lezen.

Ontwerpdetails

Detaillering van hoeken, naden en randen zijn bepalend voor het beeld en karakter van het object. Vellingkanten kunnen strijdig zijn met een gewenste scherp gesneden vorm. Ook zonder vellinglatjes kan een bekisting goed sluitend worden gemaakt, als vooraf maar helder is afgesproken wat de keuringseisen zijn. Ook de betonsamenstelling moet worden afgestemd op de detaillering; beperking van de maximale korrelgrootte kan nodig zijn om een goede vulling van scherpe hoeken te verzekeren.

Grote sculpturen uitgevoerd in prefab beton zullen altijd opgebouwd zijn uit elementen. Gestructureerde oppervlakken zullen dus doorbroken worden met een patroon van naden en voegen tussen de elementen. Het nadenpatroon en uiterlijk van de voeg zal in het ontwerp moeten worden vastgelegd.

Experimentele bekisting

Op zoek naar meer vormvrijheid zijn er verschillende ontwikkelingen. Als gevolg van bijvoorbeeld software-ontwikkelingen kunnen ontwerpprocessen voor een groot deel worden geautomatiseerd. Een van de nieuwste ontwikkelingen is parametrisch ontwerpen, een proces waarbij modellen of ontwerpen automatisch worden gegenereerd op basis van parameters zoals maten, materiaaldikte of geometrie. Naast het afwegen van haast eindeloos veel alternatieven voor complexe geometrie en constructies, kunnen hierdoor de consequenties van wijzigingen laat in het ontwerpproces automatisch worden doorgevoerd. Ook kunnen flinke stappen in efficiency worden gezet, als modellen worden gekoppeld aan productie.
Deze trend wordt versterkt door de stormachtige ontwikkeling van productieprocessen waarin de 3D-betonprinter centraal staat. Met een printer kunnen gemakkelijk unieke, eenmalige producten worden gemaakt.

• Een mal van textiel, zie meer bij Fabric Formwork
• Casestudies prefab beton
• Experimenteel beton: dubbelgekromde vlakken;
  
• 3D-printen van beton, waarbij er helemaal geen mal meer nodig
  
  

Sfeerbeelden

Het uitgebreide spectrum van esthetische mogelijkheden is ingedeeld in acht types van een sfeerbeeld. Naast Cultuur - 3D-sculptuur beschrijven we ook de andere zeven sfeerbeelden. Volg onderstaande links naar meer informatie en voorbeelden, waarbij vooral wordt ingegaan op vormgeving, structuur en textuur.

• Ruig
• Sober - glad
• Natuur - bewerkt als natuursteen
• Natuur - cultuur, textuur van ander materiaal
• Natuur - gecultiveerd
• Cultuur - abstract
• Cultuur - ruimtelijke structuur