Interview Yves Moreau

Cindy Vissering

Op 25 oktober 2018 presenteerde Yves Moreau, partner van het Franse architectenbureau Muoto, een lezing voor Tektoniek op de TU Eindhoven, als onderdeel van een ontwerpseminar van de studenten van de TU. Het meest spraakmakende gebouw van Muoto is de 'Public Condensor' op de Saclay Universteit in Parijs. Aan de hand van dit gebouw ging Tektoniek in gesprek over hun manier van werken.

Variatie binnen een strakke structuur

De beide partners van het Parijse architectenbureau Muoto hebben een fascinatie voor het versimpelen van de architectuuropgave in grid. Ze ontdekken de structuur die de opgave omvat en maken hier een bijna grafisch beeld van. De structuur is per opgave anders, omdat het de ruggengraat van de verschillende functies in de opgave is. De structuur maakt dat er een eenheid van taal door het hele project gevoerd wordt, waarbinnen al de verschillende functies vervolgens weer een invulling aan geven. Hierdoor ontstaat een gevarieerd beeld binnen de vaste structuur.

Sterk grid

Het meest extreme voorbeeld hierin is het ontwerp van een datacenter. Er is uitgegaan van een grid van 2,5 bij 2,5 m dat als een deken over de gehele locatie is gelegd. Daar waar het datacenter volume nodig heeft, is het grid omhooggetrokken in dezelfde gridmaat van 2,5 m. Twee gridblokken samen vormen een parkeerplaats.
Yves Moreau lichtte toe dat, hoe sterk ook de overtuiging is voor een structuur in plattegronden en doorsnedes, hij dit voor een gevel een stuk lastiger vindt. Hierbij komt ook het esthetische oogpunt kijken en dat vraagt om een extra dimensie, waar ze vaak veel aandacht aan besteden om tot tevredenheid over het ontwerp te komen.

Gevelgrid

In Stendhal is een programma ontworpen voor sociale woningen, een opvangcentrum voor daklozen en een kinderdagverblijf. De gekozen beukmaat is 3 m. Woonstudio's nemen twee beuken in beslag aan een zijde van het gebouw. Vierkamerappartementen gebruiken de tegenoverliggende beuken en twee beuken over de volle breedte van het gebouw. In de daklozenopvang ligt aan elke kant van de gang per beuk een kamer. De verschillende functies hebben een eigen entree en kunnen zo zonder problemen naast elkaar in hetzelfde gebouw huizen.
De gevel wordt vormgegeven door een groot zonnescherm over de volledige breedte van het grid en de verdiepingshoogte. In het gebruik ontstaat de variatie in de gevel. De zonneschermen zijn robuust vormgegeven zodat de wind er geen vat op heeft.
Voor het sport- en cultuurcentrum van de universiteit Saclay in Parijs is de gevel bijna niet zichtbaar. De structuur van het gebouw is in feite direct het aanzicht. Dichte delen zijn ingevuld met glas om de structuur zo helder mogelijk zichtbaar te houden.

Minimalistische structuur

De structuur van het sport- en cultuurcentrum Saclay bestaat eigenlijk uit een aantal grote ruimtelijke planken. Op de verschillende planken zijn de diverse functies in samenhang geplaatst. In dit ontwerp zijn de robuuste betonnen balken onder de vloeren die ondersteund worden door slanke kolommen, prominent aanwezig.
De architect heeft de balken bewust een robuust uiterlijk gegeven, constructief had een kleinere doorsnede volstaan. De constructeur stelde voor om de balken aan het uiteinde te verjongen, maar dat strookte niet met het beeld dat de architect wilde creëren. Het minimalistische beeld dat hij voor ogen had, bestond uit het rustige lijnenspel, een afschuining van de balk had dat te niet gedaan.
De kolommen zijn ter plaatse gestort en de balken zijn industrieel prefab vervaardigd. De kolommenstructuur die het basketbalveld ruimtelijk vormgeven zijn geprefabriceerd.
Er is gekozen voor beton vanwege onder andere economische redenen, de zwaarte van het materiaal en de robuustheid, waardoor er weinig onderhoud nodig is.

Invulling van de structuur

De invulling met verschillende functies geeft de strakke structuur mede vorm. Het contrast van de verschillen die van buitenaf duidelijk zichtbaar zijn met het constructieve grid geeft het gebouw een levendig beeld zonder rommelig te worden. Het lijkt bijna alsof het gebouw nog niet af is.
Door de gevels voornamelijk van glas te maken, is het op veel plekken in het gebouw niet direct duidelijk of je nu binnen of buiten bent.
Het gebouw is dag en nacht openbaar toegankelijk via een breed betonnen trappenhuis. Op verschillende lagen zijn openbare ontmoetingsplekken gecreëerd met als hoogtepunt het basketbalveld op het dak. Hier is voor gekozen ten opzichte van een centrale entree, omdat nu na sluitingstijd van het café niet het gebouw meteen geheel is afgesloten.
In feite is dit gebouw een stapeling van openbare ruimtes.

Fascinatie

Zoals eerder aangegeven, zie je duidelijk aan de voorbeelden dat Studio Muoto gefascineerd is door het ontdekken van structuren. Dit komt vooral ook vanuit een fascinatie voor infrastructuur. De constructie van fly-overs dienen bijvoorbeeld vaak ter inspiratie van het ontwerpen van een structuur van een gebouw. Hier komt ook de voorkeur voor het werken met beton uit voort: een zwaar materiaal, dat een duidelijke structuur en basis geeft aan een gebouw en dat ook nog eens goed betaalbaar is en weinig onderhoud behoeft.

Organisatie en support

• Technische Universiteit Eindhoven, Bouwkunde
• Cement&BetonCentrum
• bureaubakker