Interview Albert Herder - Studioninedots

^{Introfoto: De bogen van Westbeat (foto: Frans Parthesius)}

Albert Herder heeft samen met de partners binnen Studioninedots de afgelopen tien jaar geïnvesteerd in het ontwikkelen van prefab betongevels vanuit een fascinatie voor de verscheidenheid in architectonische uitdrukking van het materiaal. Iedere keer onderzoeken zij andere facetten van de mogelijkheden met beton en komen tot hoogstandjes zoals de imposante boogconstructie van Westbeat. Dit project laat ook de andere fascinatie van het bureau zien, het creëren van multifunctionele ruimtes tussen openbaar en privé in: de WeSpace.

Langdurende kwaliteit

“Door de randvoorwaarden op scherp te zetten, is het mogelijk om iets fascinerends moois te maken,” zegt Albert Herder. Daarbij wordt het juiste materiaal op de juiste plek gekozen. Hij past graag architectonisch beton in de gevel toe omdat hij dit materiaal verschillende esthetische tektoniek kan geven, het is kneedbaar, geeft vrije expressie en is uitermate goed aan te passen tot het gewenste architectonische beeld. "Daarnaast is de kwaliteit van beton uitstekend en blijft dit ook op de lange duur behouden."

Betongevel volledig geprefabriceerd

De afgelopen jaren heeft Studioninedots vooral geïnvesteerd om het materiaal steeds beter te begrijpen en toe te passen, en het ontwikkelen van een geheel geïntegreerde prefab betongevel. Een prefab gevel versnelt de bouwtijd aanzienlijk, wat opdrachtgever en aannemer hogelijk waarderen. Ze zijn ook wel eens bezig geweest met sandwich gevelpanelen, maar de focus ligt echt op het ontwikkelen van een buitenspouwblad als complete gevel inclusief kozijnen, balkons en balustrade. Deze betongevel kan in één keer zonder steigers aan het gebouw gehangen worden. Ook voor een krappe inbreilocatie vinden zij dit een intelligente bouwwijze. Ze werken hiertoe vaak al in een vroeg stadium samen met aannemer en fabrikant.

Vrije expressie met beton

In De Jakoba, een woningbouwproject in Overhoeks in Amsterdam met 135 sociale woningen, is gekozen voor een zeer exclusieve gebogen vorm, die naar boven toe naar achteren beweegt. De betongevel heeft een bijzondere tactiliteit, want de penanten zijn gepolijst en met een scherpe lijn gescheiden van het met een ronding naar binnen toe lopende geveldeel dat van geëtst beton is. Het beton is licht groen gekleurd. Studioninedots gebruikt hiervoor liever geen pigmenten, de kleuring door middel van toeslagmateriaal vergroot immers de levensduur van de kleur. Ze kiezen dan heel specifiek voor een betonbouwer die zo’n project aankan. Inmiddels kennen ze er al een heel aantal waarmee ze goed samenwerken.

Bij het multifunctionele gebouw Facette in Bordeaux is eenzelfde soort ronding van penant naar gevel ook terug te vinden in plafond naar gevel. Hier is de ronding op de onderste lagen diep met een kleiner venster, oplopend tot een ondiepe gevel met een groot venster op de bovenste bouwlagen. De ronding in het gevelelement geeft een bijzonder lijnenspel in de schaduw. De ruimte op de begane grond wordt prachtig vormgegeven door betonnen uitwaaierende halve boogspanten.

Ruimte tussen openbaar en privé

Het creëren van doorlopende, open, ongedefinieerde ruimtes tussen openbaar en privé is kenmerkend voor veel projecten van Studioninedots. Dit soort ruimtes nodigen uit tot creativiteit, tot een multifunctioneel gebruik dat men van te voren niet had kunnen bedenken. Sociale interactie en nieuwe manieren van elkaar ontmoeten worden hierdoor gestimuleerd en creëren een verbondenheid in de saamhorigheid van een gebouw, een buurt of zelfs een stadsdeel. Vooral in het stadse leven, waarbij verdichting een opgave is om aan de vraag te voldoen, wordt het bij het kleiner worden van de woningen van steeds groter belang om dit soort gezamenlijk in te vullen ruimtes te creëren.

Studioninedots noemt deze ruimtes de WeSpace, en maakt dit gedachtegoed onderdeel van elke opgave die ze beetpakken. Vaak brengen ze dit al in een tenderfase in en, zoals bij Westbeat, is dit één van de aspecten waarop ze de tender hebben gewonnen. Om deze – in de ogen van een ontwikkelaar – extra ruimte mogelijk te maken, wordt de oppervlakte in bijvoorbeeld Westbeat verdeeld over de bedrijfsunits die eromheen liggen. Elk bedrijf bezit en betaalt een deel van de gezamenlijke ruimte en kan dus in gezamenlijk overleg gebruik maken van de ruimte voor bijvoorbeeld een evenement of een expositie. Zo wordt ook het eigenaarschap van de WeSpace gestimuleerd.

Studioninedots

Albert Herder startte na de Academie van Bouwkunst Amsterdam vrij snel met een eigen bureau en vond niet lang daarna de samenwerking met Arie van der Neut in het bureau HVDN. Dit bureau werd succesvol en veelgevraagd in het buitenland en wilde zich doorontwikkelen door in een breder collectief te werken met jongere architecten. Zij kwamen uit bij Vincent van der Klei en Metin van Zijl. Vincent werkte enkele jaren bij HVDN voordat hij zijn eigen bureau begon. Zo ontstond tien jaar geleden Studioninedots.

Albert kan het iedereen aanbevelen om een nieuw bureau te starten, omdat je daarbij de keuze hebt wat je aan geschiedenis meeneemt en welke ballast je achter je laat Het geeft nieuwe energie en dit werd ook naar buiten gevoeld, want ze hebben een sprong kunnen maken in het type en de grootte van de projecten.

Studioninedots werkt inmiddels in een groter verband samen met verschillende creatieve bedrijven, waarmee zij samen in één grote creatieve ruimte werken: de Creative Workspace Karper K. “Architecten zijn de nomaden van de stad,” zegt Albert, “zij verhuizen steeds naar industriële ruimtes jaren voordat deze ontwikkeld worden in werk- en woongebieden, vanwege kwaliteit van die ruimtes en goedkope huur”. De bedrijven in de Workspace 111.Amsterdam verhuizen allemaal mee naar de Workspace Karper K.

Beton in de toekomst

Albert Herder heeft de afgelopen tien jaar veel geïnvesteerd in de kennis en ontwikkeling van het toepassen van beton in de gevel. Maar hij ziet ook de vraag naar bouwen met biobased materialen, en Studioninedots wil daarin ook een bijdrage leveren. Dit verkennen ze samen met onder andere StoneCycling, een start-up die in hun Creative Workspace Karper K zit: toeslagmateriaal met een bindmiddel dat is gebaseerd op een bacterie. “Voorlopig zal 60-70% nog steeds in beton worden gebouwd,” zegt Albert Herder. “Ik geloof dat de kracht zit in de combinatie en het experimenteren met nieuwe materialen.” Studenten kunnen hierin zeker bijdragen. Hij ziet dat studenten veel meer vanzelfsprekend keuzes maken voor een duurzame gebouwde omgeving, het zit echt in hun genen.