Van cementfabriek naar ‘festivalhogeschool’

Auteur: Kirsten Hannema

In de Deense stad Roskilde hebben architectenbureaus MVRDV en COBE een cementfabriek uit de jaren ’60 getransformeerd in een onderwijsgebouw voor de Roskilde Festival Folk Højskole. Door de betonnen draagconstructie te hergebruiken, bleven het industrieel erfgoed en de ‘ruige’ sfeer behouden, en is de CO₂-voetafdruk van het project beperkt. De nieuwe gevel van prefab beton-elementen is een hedendaagse kopie van de oude.

Hergebruik

De bestaande fabriekshal, 42 bij 35 m, 7 m hoog, is opgebouwd uit betonnen kolommen en liggers op een grid van 6x7 m². Zich bewust van de impact die de productie van nieuw beton op het klimaat heeft, en de goede, robuuste kwaliteit van de bestaande draagconstructie, was hergebruik daarvan een logisch uitgangspunt voor het ontwerp. Dit is één van de mogelijkheden voor circulair beton. ‘Het behouden van de betonconstructie met zijn ruige uitstraling was bovendien belangrijk voor ons om de informele sfeer te creëren die past bij het vrije, creatieve onderwijs, dat aansluit bij de traditie van het internationaal bekende Roskilde-festival’, vertelt architect Aser Giménez-Ortega van MVRDV.

Cadeau

De nieuwe opleiding is gevestigd in de voormalige productiehal op het fabrieksterrein van cementproducent Unicon, dat herontwikkeld wordt tot een creatief district. De architecten hebben het gebouw in essentie gelaten zoals ze het aantroffen. Giménez-Ortega: ‘We zagen in de hal de potentie om een enorme ruimtelijke kwaliteit aan het project te geven; zo’n ‘cadeau’ moet je benutten. Daarom besloten we de ruimte open te laten en de betonnen draagconstructie in vol ornaat te tonen.’ Bouwbedrijf B. Nygaard Sørensen kreeg de opdracht om de SIB-liggers en kolommen niet aan te raken, tags te laten zitten, en reparaties van kapotte delen niet ‘mooi’ te maken, om het versleten beeld te behouden.

Inpassen

De verschillende onderwijsfuncties zijn in de vorm van zestien lichtgewicht ‘dozen’ in de hal ingepast, elk met een eigen kleur en afwerking; het auditorium is bekleed met oranje akoestische panelen, de danszaal knalgeel geschilderd. Om het beton onaangetast te laten, zijn de nieuwe wanden geschikt gemaakt voor creatieve uitingen. Zo is de architectuurruimte bekleed met blauw kurk, waarop studenten hun tekeningen kunnen vastprikken. Daar waar de binnenwanden van de ‘onderwijsboxen’ het bestaande gebouw raken, is rondom het beton getimmerd.

Gevel-update

Omdat de bestaande betonnen gevelelementen niet voldeden aan de huidige thermische eisen, zijn deze - samen met de raampartijen, de vloer en het dak - vervangen. De nieuwe betonvloer dient tegelijk als afsluitende laag voor de vervuilde grond op het terrein. De nieuwe gevelpanelen hebben eenzelfde partitionering en uitstraling als de oude, maar zijn met 510 mm een stuk dikker. De sandwichpanelen zijn opgebouwd uit een 80 mm dik buitenpaneel met een ruwe afwerking, 250 mm isolatie, en een 180 mm dik binnenpaneel met een gladde afwerking. Met de vervanging van de gevelelementen is ook het probleem van koudebruggen opgelost.